როგორ მივხვდეთ, რომ მოზარდს სუიციდური ფიქრები აწუხებს, რა შეიძლება იყოს ამის მიზეზი და როგორ დავეხმაროთ - rogor.ge

როგორ მივხვდეთ, რომ მოზარდს სუიციდური ფიქრები აწუხებს?

✅ საერთო ქცევითი ცვლილებები:

🔹 მოულოდნელი იზოლაცია ოჯახის, მეგობრებისა და სოციალური აქტივობებისგან

🔹 ხასიათის მკვეთრი ცვალებადობა – დაღლილობა, აპათია ან გაღიზიანებადობა

🔹 ძილის პრობლემები – უძილობა ან პირიქით, ზედმეტი ძილი

🔹 ინტერესის დაკარგვა საყვარელი ჰობებისა და საქმიანობების მიმართ

🔹 სკოლაში ან აკადემიურ საქმიანობაში რეგრესი

✅ სიტყვიერი ნიშნები:

🔹 ფრაზები, როგორიცაა: "მაინც არავის ვადარდებ", "ყველაფერი უკეთესად იქნება, თუ მე არ ვიქნები", "დავიღალე ამ ცხოვრებით"

🔹 სიკვდილზე, სიცოცხლის უაზრობაზე და დეპრესიულ თემებზე ხშირი საუბარი

✅ ემოციური ნიშნები:

🔹 მძიმე დანაშაულის ან სირცხვილის განცდა

🔹 მნიშვნელოვნად დაბალი თვითშეფასება და თვითგვემა

🔹 იმედგაცრუების მუდმივი განცდა

✅ საფრთხის შემცველი ქცევები:

🔹 საკუთარი ნივთების გაჩუქება

🔹 სუიციდთან დაკავშირებული მასალის ძიება ინტერნეტში

🔹 ზიანის მიყენების მცდელობები (მაგალითად, ჭრილობები ხელებზე)

🔹 რისკიანი და დაუფიქრებელი ქმედებები

თუ ამ ნიშნებიდან რამდენიმეს მაინც ამჩნევთ, სასწრაფოდ უნდა იმოქმედოთ!

❗ რა შეიძლება იყოს სუიციდური ფიქრების მიზეზი?

1. დეპრესია და შფოთვა. მოზარდებში ხშირია დაუფასებლობის, უსარგებლობისა და უიმედობის განცდა.
2. ბულინგი (დამცირება და აგრესია სკოლაში ან ონლაინ). ფიზიკური, სიტყვიერი ან კიბერბულინგი მძიმე ზეგავლენას ახდენს ფსიქიკაზე.
3. ოჯახური პრობლემები. მშობლების განქორწინება; კონფლიქტები ოჯახში; ემოციური ან ფიზიკური ძალადობა.
4. მეგობრებისა და ურთიერთობების პრობლემები. მოზარდები დიდ მნიშვნელობას ანიჭებენ სოციალურ მიღებას, და მარტოობის ან უარყოფის განცდა შეიძლება გადამწყვეტი ფაქტორი გახდეს.
5. მაღალი მოლოდინები და აკადემიური ზეწოლა. მუდმივი წნეხი, რომ ყოველთვის საუკეთესო უნდა იყოს, ხშირად იწვევს სტრესსა და უიმედობას.
6. ტრავმები და დანაკარგი. საყვარელი ადამიანის დაკარგვა, ძალადობის გამოცდილება ან წარსულში გადატანილი ფსიქოლოგიური ტრავმები.

როგორ დავეხმაროთ მოზარდს?

ფრთხილად ესაუბრეთ და მოუსმინეთ. არ განიკითხოთ, არ დაამციროთ და არ შეეცადოთ „გამოსწორებას“. იყავით მოსმენის რეჟიმში, დაანახეთ, რომ მისი გრძნობები მნიშვნელოვანია.

🔹 კითხვები, რომელთა დასმა შეგიძლიათ:

„ვხედავ, რომ ცუდად ხარ, გინდა, რომ ვისაუბროთ?“; „გინდა მითხრა, რამ გაგრძნობინა თავი ასე?“; „შენ არ ხარ მარტო, რაც არ უნდა ხდებოდეს, შენს გვერდით ვარ“.

არ გააუბრალოოთ მისი ემოციები! „დამშვიდდი, არაფერია ისეთი სერიოზული“ ❌ – არასწორი მიდგომაა! სჯობს თქვათ: „ვიცი, რომ რთული პერიოდი გაქვს და მინდა დაგეხმარო, ერთად გავუმკლავდეთ.“ ✅

პროფესიონალური დახმარება – ფსიქოლოგთან ან ფსიქოთერაპევტთან საუბარი

არ შეგეშინდეთ პროფესიონალის ჩართვის – ფსიქოლოგი დაეხმარება სწორი გზების პოვნაში. განსაკუთრებით აუცილებელია, თუ მოზარდს უკვე ჰქონდა სუიციდური მცდელობა ან თვითდაზიანება.

ეძებეთ პოზიტიური გამოსავალი, მოიძიეთ ის, რაც მას სიამოვნებას ანიჭებს – ჰობი, ხელოვნება, სპორტი.

შექმენით უსაფრთხო გარემო, სადაც თავის გამოხატვას შეძლებს. დაანახეთ, რომ მარტო არ არის. ხშირად შეახსენეთ, რომ მასზე ზრუნავთ და მის გვერდით ხართ. გააძლიერეთ ოჯახური კავშირი და მიანიჭეთ მეტი მხარდაჭერა.

როდის უნდა მიმართოთ სპეციალისტს სასწრაფოდ?

თუ მოზარდს აქვს თვითდაზიანების ნიშნები (ჭრილობები, ნაკაწრები, სიგარეტის წვის ნიშნები)

თუ ნათქვამი აქვს, რომ „აღარ უნდა ცხოვრება“

თუ ბოლო პერიოდში გახდა განსაკუთრებულად დეპრესიული, უიმედო და უგუნებოდ

⚠ ასეთ სიტუაციაში დაუყოვნებლივ უნდა მიმართოთ ფსიქოლოგს, ფსიქოთერაპევტს ან კრიზისულ დახმარების ცენტრს.