როგორ აუმაღლოთ ბავშვს თავდაჯერებულობა სხვადასხვა ასაკში
როგორ აუმაღლოთ 2 წლამდე ბავშვს თავდაჯერებულობა
ამ პერიოდში ბავშვი და მშობელი ერთგვარ გონებრივ სიმბიოზში არიან ერთმანეთთან და ზრდასრულის ქცევა და ქმედება გარკვეულ ემოციურ მესიჯებს შეიცავს. ეს შეიძლება იყოს პოზიტიური ("მე ახლოს ვარ, ყველაფერი კარგადაა, მშვიდად იყავი") ან ნეგატიური ("შენს გრძნობებსა და შეგრძნებებს არ აქვს მნიშვნელობა"). ასეთი შეტყობინებების საფუძველზე ბავშვი იწყებს საკუთარი „მე“-ს საძირკვლის აგებას, უყალიბდება ნდობა სამყაროს და საკუთარი თავის მიმართ, დადებითი თუ უარყოფითი დამოკიდებულება. მიაქციეთ თქვენს შვილს ხშირად ყურადღება, ნუ უგულებელყოფთ მის ტირილს და ნუ დატოვებთ მას მარტო, თუ ეს აშინებს და აღიზიანებს. რაც მეტ ყურადღებას, სიყვარულს და ზრუნვას მიიღებენ, მით უკეთესია მათი განვითარება და ფსიქიკური ჯანმრთელობა.
როგორ განვავითაროთ თავდაჯერებულობა 2-4 წლის ბავშვებში
დაიცავით თქვენი შვილი მოულოდნელობებისგან
ამ ასაკში ბავშვები ძალიან ეგოცენტრულები არიან: ისინი საკუთარ თავს სამყაროს მთავარ ფიგურად თვლიან და ფიქრობენ, რომ აბსოლუტურად ყველაფერი მათზეა დამოკიდებული. ამ გზით ბავშვის ფსიქიკა დაცულია სრული დაუცველობისა და მშობლებზე დამოკიდებულებისგან. ეს არის აბსოლუტურად ნორმალური მექანიზმი, მაგრამ რაიმე სახის შოკის შემთხვევაში, შესაძლებელია ზიანი მიადგეს თვითშეფასებას. ამიტომ ადრეულ ასაკში ძალიან მნიშვნელოვანია ბავშვების დაცვა უარყოფითი ინფორმაციისგან.
ნება მიეცით თქვენს შვილს იყოს დამოუკიდებელი
ორიდან ოთხ წლამდე პერიოდში ბავშვები აქტიურად ცდილობენ აჩვენონ თავიანთი ავტონომია. ჩვენ სწორად უნდა ვუპასუხოთ ამ საჭიროებებს. ბევრი მშობელი იღლება მათი შვილის უხერხული მცდელობებით, გააკეთონ რაღაც თვითონ. მაგალითად, მათ არ შეუძლიათ მოთმინებით უყურონ, როგორ ცდილობს ბავშვი პიჯაკის ღილების შეკვრას და ამას აკეთებენ მისთვის. ან არ აძლევენ უფლებას, დაეხმარონ დასუფთავებისას, რადგან ის მაინც ვერ გააკეთებს ისე კარგად, როგორც ზრდასრული.
ამავდროულად, ბავშვი ადგენს რა შეუძლია და რისი გაკეთება არ შეუძლია, აქცენტს აკეთებს საყვარელი ადამიანების რეაქციებზე. მშობლების დადებითი გამოხმაურება - მათი მოწონება და მხარდაჭერა - აძლიერებს თავდაჯერებულობას. გადაჭარბებული კონტროლი, ზედმეტი დაცვა ან მკაცრი კრიტიკა, პირიქით, ხელს შეუშლის ირწმუნონ მათი შესაძლებლობები. წაახალისეთ თქვენი შვილი, რომ გახდეს უფრო დამოუკიდებელი. უხელმძღვანელეთ მას და უთხარით, რომ ყველაფერი გამოვა.
როგორ აამაღლოთ თავდაჯერებულობა ბავშვებში 4-6 წლის ასაკში
სკოლამდელ ასაკში ბავშვის სოციალური კავშირები ფართოვდება, მაგრამ მშობლებთან ან სხვა უფროსებთან ურთიერთობას კვლავ გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს მის ცხოვრებაში.
შექება და კრიტიკა
ფსიქოლოგები ამბობენ, რომ ექვსი წლის ასაკამდე ბავშვი ვერ აღიქვამს საკუთარ თავს ჰოლისტურ ადამიანად, რომელსაც აქვს როგორც კარგი, ასევე ცუდი თვისებები. სკოლამდელი ასაკის ბავშვები სამყაროს ყოფენ შავ-თეთრად, როგორც ზღაპრებშია და ეს შეხედულება ვრცელდება მათ დამოკიდებულებაზე საკუთარი თავის მიმართ. ბავშვი ან ცუდია ან კარგი. შუალედური რგოლი არ არსებობს.
როდესაც აქებთ ბავშვებს, მათი პოზიტიური თვითშეფასება ძლიერდება, როცა კიცხავთ, მათი ნეგატიური თვითშეფასება ძლიერდება. თუ კომუნიკაციაში კრიტიკა ჭარბობს, ბავშვი დარწმუნდება, რომ ის არის „ცუდი“, „ზარმაცი“, „არაკომპეტენტური“ და მომავალში ეს გავლენას მოახდენს მის თავდაჯერებულობაზე. გასაგებია, რომ იშვიათ მშობლებს შეუძლიათ შვილების კრიტიკისგან თავი შეიკავონ და ეს ნორმალურია. მთავარი ის არის, რომ "თეთრი" მხარე - ბავშვის მიმართ დადებითი ინტერესი, ქება, მისი კარგი მხარეების ხსენება - აჭარბებდეს "შავს".
დაეხმარეთ თქვენს შვილს დაინახოს, რა არის კარგი
თუ მშობლები საკმარის ყურადღებას არ აქცევენ შვილებს, ისინი ვერ იღებენ გამოხმაურებას იმის შესახებ, კარგია თუ ცუდი. შეიძლება უფროსებს მოეჩვენოთ, რომ რაიმის თქმას აზრი არ აქვს, რადგან ბავშვს, ალბათ, თავადაც ესმის, რაც აინტერესებს. მაგრამ სინამდვილეში ეს ასე არ არის: ბავშვები ამაზე არ ამახვილებენ ყურადღებას და ხშირად არ აფასებენ როგორ აკეთებენ. თქვენი შენიშვნა შეიძლება იყოს კარგი მინიშნება და საფუძველი თვითდაჯერებულობის გაზრდისთვის. მაგალითად, თუ შეამჩნევთ, რომ ბავშვი კარგად ხატავს, ეს გახდება მისი შემეცნებითი თვითშეფასების ნაწილი. უცნობ გარემოში ყოფნისას, როგორიცაა საბავშვო ბაღი, მას შეუძლია გამოიყენოს თავისი ცოდნა და უნარები ახალი მეგობრების შესაძენად და თავდაჯერებულობის ასამაღლებლად.
როგორ აამაღლოთ თავდაჯერებულობა 6-12 წლის ბავშვებში
ამ ასაკში ჩნდება მრავალი ფაქტორი, რამაც შეიძლება გავლენა მოახდინოს ბავშვის თვითშეფასებაზე: აკადემიური წარმატება , როლი თანატოლთა ჯგუფში, რაიმე უნარების არსებობა. გასათვალისწინებელია რამდენიმე ძირითადი პუნქტი.
გამოიჩინეთ ინტერესი სწავლის მიმართ
ახლა თვითდაჯერებულობაზე გავლენას ახდენს მასწავლებლების მოსაზრებებიც. ცუდმა შეფასებებმა შეიძლება დააზიანოს ბავშვის თვითშეფასება და შეამციროს სწავლის მოტივაცია. კვლევები აჩვენებს, რომ ჩართული და დაინტერესებული მშობლების ბავშვებს აქვთ უკეთესი აკადემიური მოსწრება, რაც ზრდის მათი კომპეტენციის გრძნობას და თავდაჯერებულობას. გამოიჩინეთ ინტერესი იმის მიმართ, თუ როგორ სწავლობს თქვენი შვილი. შეამოწმეთ მისი საშინაო დავალება, დაეხმარეთ მისთვის რთული დისციპლინების პრობლემების გადალახვაში. ამავე დროს, არ გაავლოთ პარალელი ბავშვის აკადემიურ მოსწრებასა და მის საერთო წარმატებას შორის. აუხსენით, რომ შეფასება არ არის ერთადერთი კრიტერიუმი, ყველა უშვებს შეცდომებს და ამაში ცუდი არაფერია.
ნუ შეადარებთ სხვებს
ნუ ეცდებით თქვენი შვილების შედარებას მათ თანაკლასელებთან ან მეგობრებთან მოტივაციის ამაღლების მცდელობით და შეეცადეთ მიაწოდოთ ობიექტური გამოხმაურება მიღწევებზე. 6-12 წლის მოსწავლეს უკვე შეუძლია დამოუკიდებლად შეაფასოს თავისი საქციელი. მისი ღვაწლისა და ძალისხმევის დაკნინებამ შეიძლება მნიშვნელოვნად დააზიანოს მისი თავდაჯერებულობა.
გაითვალისწინეთ თქვენი შვილის სოციალური ცხოვრება
ბულინგმა და ძალადობამ შეიძლება ზიანი მიაყენოს ბავშვის ფსიქოლოგიურ მდგომარეობას უმოკლეს დროში. ზრდასრულ ასაკში ბევრი ადამიანი ქვეცნობიერად საკუთარ თავს ადანაშაულებს მომხდარში და თავდაჯერებულობის აღდგენას დიდი დრო და ძალისხმევა სჭირდება. იმისათვის, რომ არ გქონდეთ ასეთი მომენტები, შეეცადეთ დაამყაროთ ნდობა თქვენს შვილთან. დაინტერესდით მისი საქმეებით, ჰკითხეთ, როგორ ატარებს დროს მეგობრებთან, როგორ ურთიერთობენ მასთან მასწავლებლები და სხვა მოზარდები.