როგორ შეიმსუბუქოთ უსიამოვნო სიმპტომები ქიმიოთერაპიის შემდეგ
გულისრევა და ღებინება ყველაზე ხშირად აშინებს ადამიანს მკურნალობის დაწყებამდე. გულისრევის ხარისხი და ხანგრძლივობა დამოკიდებულია შეყვანილ წამალზე, მის დოზასა და მიღების მეთოდზე. თანამედროვე ღებინების საწინააღმდეგო პრეპარატები, რომლებიც თან ახლავს მკურნალობას, საშუალებას აძლევს პაციენტების უმეტესობას არ განიცადოს ეს უსიამოვნო მდგომარეობა. გახსოვდეთ, რომ გულისრევა და ღებინება ხანმოკლეა და არ ავნებს თქვენს სიცოცხლეს.
საკვები უნდა იყოს ოდნავ თბილი, რბილი, არ ჰქონდეს მძაფრი სუნი. მოერიდეთ ზედმეტად ტკბილ, მარილიან, ცხარე და ცხიმოვან საკვებს. რეკომენდებულია ხილის წვენები შაქრის გარეშე. არ დალიოთ გაზიანი სასმელები. ჩაიცვით თავისუფალი ტანსაცმელი. შეეცადეთ გადაიტანოთ ყურადღება უსიამოვნო შეგრძნებებისგან - ესაუბრეთ მეგობრებს, მოუსმინეთ მუსიკას, უყურეთ ტელევიზორს.
თმის ცვენა (ალოპეცია) ყველა პაციენტში არ ვითარდება. ქიმიოთერაპიის დასრულების შემდეგ თმა ისევ გაიზრდება.
გამოიყენეთ რბილი შამპუნები. არ გამოიყენოთ თმის საშრობი, ტალღოვანი უთო, სახვევი. თმის მოკლედ შეჭრა თმის ცვენას ნაკლებად შესამჩნევს ხდის.
სტომატიტი არის პირის ღრუს ლორწოვანი გარსის ანთება. ამავდროულად ჩნდება სიწითლე, შეშუპება, ტკივილი, ზოგჯერ წყლულები პირის ღრუსა და ტუჩებზე. ქიმიოთერაპიის დაწყებამდეც ეწვიეთ სტომატოლოგს, აცნობეთ მას მომავალი მკურნალობის შესახებ და გაისუფთავეთ პირის ღრუ. სტომატიტის გაჩენის შემთხვევაში დაუყოვნებლივ აცნობეთ ექიმს ამის შესახებ, ის დაგინიშნავთ მკურნალობას. კბილები უნდა გაიწმინდოთ მხოლოდ რბილი ჯაგრისით, ღრძილების დაზიანების გარეშე.
მიირთვით მხოლოდ ოთახის ტემპერატურის საკვები. საჭმელი უნდა იყოს რბილი, მოერიდეთ ცხარე, მარილიან, მჟავე, უხეშ საკვებს. არ არის მიზანშეწონილი პომიდვრისა და ციტრუსის ჭამა.
დიარეა შეიძლება დაგემართოთ, როდესაც გარკვეული ქიმიოთერაპიული პრეპარატი იმოქმედებს ნაწლავის ლორწოვან გარსზე. შეატყობინეთ ექიმს ამის შესახებ, შესაძლოა დაგჭირდეთ სპეციალური მედიკამენტების დანიშვნა.
ქიმიოთერაპიის ყველაზე სერიოზული გართულებაა სისხლის თეთრი უჯრედების (ლეიკოციტოპენია) და თრომბოციტების (თრომბოციტოპენია) რაოდენობის დაქვეითება. ლეიკოპენიის დროს ადამიანის ორგანიზმში მცირდება სისხლის თეთრი უჯრედების რაოდენობა, რომლებიც იცავს ინფექციისგან, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს სხვადასხვა ინფექციური გართულებები.
მოერიდეთ ადამიანებთან კონტაქტს, რომლებსაც აქვთ ინფექციური დაავადებების აშკარა ნიშნები. არ ეწვიოთ ხალხმრავალ ადგილებს. მოერიდეთ კონტაქტს ბავშვებთან, რომლებიც ცოტა ხნის წინ აიცრნენ. შეეცადეთ თავიდან აიცილოთ შემთხვევითი საყოფაცხოვრებო დაზიანებები. თუ ჭრილობები გაგიჩნდებათ, გამოიყენეთ ანტისეპტიკი. თუ გაქვთ სიცხე ან ინფექციის რაიმე ნიშანი (შეციება, ოფლიანობა, ხველა და ა.შ.), დაუყოვნებლივ მიმართეთ ექიმს!
თრომბოციტოპენიის დროს დარღვეულია სისხლის შედედება, მატულობს სისხლდენის რისკი და შესაძლოა საკმაოდ დიდხანს გაგრძელდეს. გაურკვეველი მიზეზის გამო სხეულზე შეიძლება გამოჩნდეს სისხლჩაქცევები, წითელი გამონაყარი, სისხლდენა ცხვირიდან და ღრძილებიდან, შარდის სიწითლე, სისხლი განავალში. თუ რომელიმე ნიშანი იჩენს თავს, დაუყოვნებლივ აცნობეთ ექიმს.