ფარაონთა საიდუმლო: როგორ აღმოაჩინეს ორკილომეტრიანი გვირაბების ქსელი ეგვიპტური პირამიდების ქვეშ
იტალიელმა მკვლევრებმა, ფილიპო ბიონდიმ და კორადო მელანგამ, განაცხადეს, რომ გიზის პირამიდების ქვეშ რადარის მეშვეობით აღმოაჩინეს მიწისქვეშა კომპლექსი, რომელიც მოიცავს გვირაბებს, ოთახებს და დიდ ღრუ სივრცეებს. მათი მტკიცებით, ეს სტრუქტურები 648 მეტრის სიღრმეზე მდებარეობს და 12 მეტრამდე დიამეტრის სვეტებს შეიცავს, ხოლო მთლიანი სისტემა დაახლოებით 2 კილომეტრზე ვრცელდება. მკვლევრები ვარაუდობენ, რომ ეს სტრუქტურები შესაძლოა რელიგიური ან ენერგეტიკული დანიშნულების ყოფილიყო.
მიუხედავად ამ განცხადებებისა, მრავალი ეგვიპტოლოგი და არქეოლოგი სკეპტიკურად უყურებს აღნიშნულ მიგნებას. გიზის პირამიდების კომპლექსის ყოფილი გენერალური დირექტორი, ჰუსეინ აბდელ-ბასირი, აღნიშნავს, რომ ეს კვლევა სამეცნიერო სტანდარტებს არ აკმაყოფილებს და ოფიციალური არქეოლოგიური ინსტიტუტების მიერ არ არის დადასტურებული. იგი ასევე აღნიშნავს, რომ მსგავსი რადარებით ასეთი სიღრმის სტრუქტურების აღმოჩენა ტექნიკურად რთულია და მიღებული მონაცემები შესაძლოა არაზუსტი იყოს.
გიზის პირამიდების ქვეშ არსებული მიწისქვეშა სტრუქტურების შესახებ ინფორმაცია ამჟამად მეცნიერულად დაუდასტურებელია. მიუხედავად იმისა, რომ ახალი აღმოჩენები ყოველთვის საინტერესოა, მნიშვნელოვანია, რომ ისინი სამეცნიერო მეთოდებით იყოს დადასტურებული და სანდო წყაროებზე დაყრდნობილი. ამ ეტაპზე, გიზის პირამიდების იდუმალება კვლავ მრავალი კვლევისა და განხილვის საგანია, რაც არქეოლოგებსა და მეცნიერებს ახალ აღმოჩენებამდე მიჰყავს.
გიზას დიდი პირამიდა, რომელიც ფარაონ ხეოფსის სახელთან არის დაკავშირებული, კაცობრიობის ერთ-ერთი ყველაზე გამორჩეული და იდუმალი ნაგებობაა. მისი მასშტაბები და მშენებლობის სიზუსტე დღემდე აოცებს მკვლევარებსა და ტურისტებს.
პირამიდის ძირითადი მახასიათებლები:
სიმაღლე: თავდაპირველად 146.7 მეტრი (481 ფუტი), თუმცა დროთა განმავლობაში ზედა ნაწილი დაზიანდა და ამჟამად მისი სიმაღლე დაახლოებით 138.8 მეტრია.
ფუძის სიგრძე: თითოეული გვერდი დაახლოებით 230 მეტრია (755 ფუტი).
მშენებლობის მასალა: დაახლოებით 2.3 მილიონი ქვის ბლოკი, რომელთა საშუალო წონა 2.5 ტონაა.
პირამიდის მშენებლობის სიზუსტე აღსანიშნავია: მისი ოთხივე გვერდი თითქმის სრულყოფილად არის ორიენტირებული მსოფლიოს ოთხი მხარისკენ, ხოლო ფუძის კუთხეები თითქმის იდეალურად შეესაბამება მართკუთხედს.
საინტერესო ფაქტები გიზას დიდი პირამიდის შესახებ
მსოფლიოს საოცრება: გიზას დიდი პირამიდა არის ძველი მსოფლიოს შვიდ საოცრებათაგან ერთადერთი, რომელიც დღემდე შემორჩა.
მშენებლობის ხანგრძლივობა: ისტორიკოსების შეფასებით, პირამიდის მშენებლობა დაახლოებით 20 წელი გაგრძელდა და დასრულდა ძვ. წ. 2540 წლისთვის.
მუშახელის რაოდენობა: ზუსტი მონაცემები უცნობია, თუმცა ვარაუდობენ, რომ მშენებლობაში ათიათასობით მუშა მონაწილეობდა.
გეომეტრიული სიზუსტე: პირამიდის ფუძე წარმოადგენს თითქმის სრულყოფილ კვადრატს, ხოლო მისი გვერდები პითაგორას სამკუთხედის პროპორციებს შეესაბამება (3:4:5).
გარსის ქვა: თავდაპირველად პირამიდა დაფარული იყო თეთრი კირქვის გარსით, რომელიც მზის შუქზე ბრწყინავდა. გიზას დიდი პირამიდა არა მხოლოდ არქიტექტურული საოცრებაა, არამედ მრავალი იდუმალი და ამოუხსნელი დეტალითაც გამოირჩევა, რაც მას დამატებით მიმზიდველობას სძენს.
გიზის პირამიდების ქვეშ არსებული მიწისქვეშა სტრუქტურების დანიშნულების შესახებ მრავალი თეორია არსებობს. ზოგიერთი მკვლევარი მიიჩნევს, რომ ეს გვირაბები შესაძლოა სამარხებად გამოიყენებოდა, სადაც ფარაონები ან მაღალი რანგის პირები იკრძალებოდნენ. სხვა თეორიები მიუთითებენ, რომ ეს სტრუქტურები შესაძლოა საიდუმლო საცავებად ან რიტუალური დანიშნულების ადგილებად ფუნქციონირებდნენ.
მიწისქვეშა სტრუქტურების აღმოჩენისა და შესწავლისათვის თანამედროვე ტექნოლოგიები, როგორიცაა ლიდარი (ლაზერული სკანირება) და გეოსკანირება, ფართოდ გამოიყენება. ეს მეთოდები საშუალებას იძლევა, ზედაპირზე შეღწევის გარეშე, დეტალურად გამოვიკვლიოთ მიწისქვეშა სტრუქტურები და მათი განლაგება.
მიუხედავად ამისა, აღნიშნული აღმოჩენები და თეორიები დამატებით მეცნიერულ დადასტურებას საჭიროებს. ოფიციალური არქეოლოგიური ინსტიტუტები და ექსპერტები აღნიშნავენ, რომ მსგავსი მიგნებები უნდა დამტკიცდეს სანდო კვლევებითა და არტეფაქტებით, რათა მათი სისწორე დადასტურდეს.
გიზას პირამიდების ქვეშ აღმოჩენილი მიწისქვეშა გვირაბები დღესაც მრავალი კითხვითა და თეორიით არის მოცული. მათი დანიშნულება ჯერ საბოლოოდ დადგენილი არ არის, თუმცა არსებობს რამდენიმე საინტერესო და დამაჯერებელი ვარაუდი:
1. სამარხები
ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული თეორიის მიხედვით, მიწისქვეშა გვირაბები და სივრცეები შესაძლოა დამატებით სამარხებს წარმოადგენდნენ. უძველეს ეგვიპტეში ფარაონებსა და მათ გარემოცვას ხშირად რამდენიმე საფარველი ჰქონდა — მიწის ზედაპირზე განთავსებული პირამიდა კი შესაძლოა მხოლოდ მათი სიმბოლური სახე ყოფილიყო, მაშინ როდესაც ნამდვილი სამარხები მიწის ქვეშ იმალებოდა, რათა დაეცვათ მძარცველებისგან.
2. საიდუმლო საცავები
ეგვიპტური ტაძრებისა და პირამიდების ქვეშ მიწისქვეშა ოთახები ხშირად გამოიყენებოდა ძვირფასი ნივთების, წმინდა ტექსტებისა და სიმბოლური საგანძურების შესანახად. არის მოსაზრება, რომ გიზის ქვეშ არსებული ქსელი შესაძლოა დაცვის მიზნით აშენებული საიდუმლო საცავების სისტემა იყო — ისეთი სივრცეები, სადაც ინახებოდა ეგვიპტური ცივილიზაციის ყველაზე მნიშვნელოვანი საგანძურები.
3. რიტუალური დანიშნულება
არსებობს ვარაუდი, რომ ეს გვირაბები შესაძლოა რელიგიური და რიტუალური მიზნებისთვის იყო შექმნილი. ძველ ეგვიპტეში გარდაცვალება და აღდგომა ციკლურად აღიქმებოდა და დიდი მნიშვნელობა ენიჭებოდა გარდამავალ სივრცეებს — გვირაბებს, დერეფნებს, საიდუმლო კარსა და გზას. შესაძლოა, ეს მიწისქვეშა მარშრუტები სულიერი გადასვლის სიმბოლოს წარმოადგენდა — ამქვეყნიურიდან იმქვეყნიურ სამყაროში.
4. არქიტექტურული ან სტრუქტურული მიზანი
საინტერესოა ისიც, რომ ზოგიერთი მკვლევარი მათ ინჟინრულ დანიშნულებასაც განიხილავს. შეიძლება გვირაბები თავდაპირველად სამუშაო სივრცეებად გამოიყენებოდა პირამიდის აშენებისას ან წარმოადგენდა ვენტილაციისა და წნევის განაწილების სისტემას, რომელიც ეხმარებოდა სტრუქტურის სტაბილურობას.
5. საიდუმლოებები, რომელთა ამოხსნაც ჯერ კიდევ წინ არის
არის იდეა, რომ გიზას ქვეშ არსებული გვირაბები დიდი გეოგრაფიული ან ასტრონომიული ცოდნის მატარებელ ცივილიზაციას ეკუთვნოდა და მათი მიზანი უფრო გლობალური იყო — ინფორმაციის შენახვა, ენერგეტიკული ცენტრების მონიშვნა, ან „ქვის ბიბლიოთეკის“ ფორმირება მომავალი თაობებისთვის.