როგორ ვებრძოლოთ მზის ალერგიას
მზის ალერგია მოიცავს სხვადასხვა დაავადებას:
- მზის ურტიკარია. ეს არის იშვიათი მდგომარეობა, რომლის დროსაც ადამიანი შესაძლოა მივიდეს ანაფილაქსიურ შოკამდე და კანი დაფარულია წითელი ბუშტუკებით (ჭინჭრის ციება)
- ქრონიკული აქტინური დერმატიტი. ეს არის მდგომარეობა, როდესაც მზის ზემოქმედების შემდეგ სხეულზე ჩნდება მკვრივი მშრალი დაკეცილი ადგილები.
- აქტინური ქავილი. ეს არის კიდევ ერთი იშვიათი კანის დაავადება. სხეულის ნაწილებზე, რომლებიც ხშირად ექვემდებარება ულტრაიისფერ გამოსხივებას, ჩნდება შეშუპება, შემდეგ კი - ქავილი, გამონაყარი.
- ფოტოტოქსიური და ფოტოალერგიული დერმატიტი. გამონაყარი ისეთი ნივთიერებების მიღების შემდეგ, რომლებიც ზრდის მგრძნობელობას მზის მიმართ.
ზოგიერთ შემთხვევაში სიმპტომები თითქმის მაშინვე ჩანს, ზოგიერთში კი რამდენიმე საათის შემდეგ.
სიმპტომები განსხვავდება დაავადების მიხედვით. მაგრამ ერთი დაავადების დროსაც კი, კლინიკური სურათი არ არის იგივე. მაგალითად: ვიღაცას ექნება ლაქები, ვიღაცას ქავილის შედეგად გაჩენილი კვანძები.
ამავე დროს, ყველა მათგანს აქვს საერთო მახასიათებლები სახეზე, კისერზე, მხრებზე და თან ახლავს:
- ქავილი;
- ტკივილი;
- სიწითლე;
- შეშუპება;
- წვის შეგრძნება;
- დამწვრობისგან გამჭვირვალე ან მოყვითალო სითხის გამონადენი.
რატომ გვაქვს მზის ალერგია
ისევე, როგორც ფოტოსინთეზი ხდება მცენარეებში შუქზე, კანში არსებული სხვადასხვა ნივთიერება შეიძლება შეიცვალოს ულტრაიისფერი გამოსხივების შედეგად. ზოგჯერ მიღებული ნაერთები იწვევს ადამიანებში ალერგიას. ზოგიერთის ორგანიზმი რეაგირებს საკუთარ შეცვლილ პროტეინებზე: იმუნური სისტემა არ ცნობს მათ და თავს ესხმის როგორც უცხოებს. ზოგისთვის კი რეაქცია ხდება მხოლოდ მედიკამენტების მიღების, კოსმეტიკური საშუალებების წასმის შემდეგ. ეს გამოწვეულია იმით, რომ ზოგიერთ ქიმიურ ნივთიერებას აქვს გვერდითი ეფექტი - ფოტომგრძნობელობა, ანუ ისინი ზრდიან ადამიანის მგრძნობელობას მზის მიმართ.
ის ორი ტიპისაა:
- ფოტოალერგია. ნიშნები ვლინდება მხოლოდ მგრძნობიარე ადამიანებში შეცვლილ ნივთიერებებთან ხელახალი შეხვედრისას, როდესაც იმუნურმა სისტემამ უკვე მოახერხა დამცავი ანტისხეულების განვითარება.
- ფოტოტოქსიკურობა. ამ დროს ულტრაიისფერი ნივთიერებები შხამიანია და თითოეული ადამიანის რეაქცია დამოკიდებულია ამ ნაერთების რაოდენობასა და კანის მახასიათებლებზე და არა იმუნური სისტემის მგრძნობელობაზე.
ალერგიისადმი მიდრეკილება
მეცნიერებმა ზუსტად არ იციან, რატომ ხართ ალერგიული, თუმცა ულტრაიისფერი სინათლის მიმართ მგრძნობელობა იზრდება მათში, ვისაც ჰყავს მზის ალერგიისადმი მიდრეკილკი ნათესავები, აქვს ღია კანი და აწუხებს კანის დაავადებები.
მედიკამენტების მიღება
მედიკამენტებმა შეიძლება გამოიწვიოს, როგორც ფოტოტოქსიკურობა, ასევე ფოტოალერგია. ყველაზე ხშირად, რეაქცია ხდება მიღებისას:
- ანტიბიოტიკები - ტეტრაციკლინები, ფტორქინოლონები, სულფონამიდები;
- არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო საშუალებები - იბუპროფენი, კეტოპროფენი, ცელეკოქსიბი;
- შარდმდენები - ფუროსემიდი, ჰიდროქლორთიაზიდი;
- რეტინოიდები;შაქრიანი დიაბეტის სამკურნალო საშუალებები სულფონილშარდოვანას საფუძველზე;
- ნეიროლეპტიკები;
- სოკოს საწინააღმდეგო საშუალებები - გრიზეოფულვინი, იტროკონაზოლი;
კონტაქტი კოსმეტიკასთან და საყოფაცხოვრებო ქიმიკატებთან
ზოგიერთი ნივთიერება, რომელიც შედის კანთან კონტაქტში, არის ფოტოტოქსიკური. პარადოქსულია, მაგრამ მზისგან დამცავი საშუალებებიც კი შეიძლება იყოს ფოტოტოქსიკური. მაგალითად: პარაამინობენზოის მჟავა, ბენზოფენები, სალიცილატები და ცინამატები. როგორც წესი, ეს ნივთიერებებია:
- კრემები;
- ეთერზეთები, როგორიცაა ბერგამოტი;
- არომატები;
- სადეზინფექციო საშუალებები.
როგორ ავიცილოთ თავიდან მზის ალერგიის გამწვავება
- შეეცადეთ არ იყოთ მზეზე დილის 10 საათიდან საღამოს 4 საათამდე, რადგან ეს არის ყველაზე მაღალი ულტრაიისფერი აქტივობის მაქსიმალური დრო.
- გამოიყენეთ მზისგან დამცავი SPF 30 ან 50. გახსოვდეთ, რომ ხელახლა წაისვით ყოველ 2 საათში და ცურვის შემდეგ.
- ატარეთ სათვალეები და დამცავი ტანსაცმელი. ზოგიერთი თხელი ან ბადისებრი ქსოვილი უშვებს ულტრაიისფერ შუქს. ამიტომ შეარჩიეთ ის, რომელსაც აქვს SPF 50 ან დამზადებულია მკვრივი ქსოვილებისგან.
- დიდი ხნის შესვენების შემდეგ შეეცადეთ თანდათან გაზარდოთ მზეზე ყოფნის დრო, რათა კანის უჯრედებს ჰქონდეთ დრო სინათლეს შეეგუონ. თუმცა არა გადამეტებულად.
- არ გამოიყენოთ სუნამოები ან ეთერზეთები სანაპიროზე გასვლამდე.
- მოერიდეთ ცნობილ გამომწვევ ფაქტორებს. თუ იცით, რომ გარკვეული ნივთიერება ზრდის თქვენს მგრძნობელობას მზის მიმართ, შეეცადეთ ნაკლებად გამოიყენოთ გაზაფხულსა და ზაფხულში.