როგორ მოიქცეთ თუ ახლობელს კიბო აქვს
ფრთხილად იყავით რჩევების მიცემისას
როცა ადამიანი თავის დიაგნოზზე საუბრობს, საპასუხოდ ზოგჯერ არასასურველ რეკომენდაციებს იღებს. სხვები გვირჩევენ მკურნალობის სხვადასხვა მეთოდს, იხსენებენ ნაცნობების გამოცდილებას და გირჩევენ კლინიკებს. ეს ქცევა გასაგებია, რადგან ადამიანებს უბრალოდ სურთ დახმარება, მაგრამ ზოგჯერ ეს შეიძლება არ იყოს მიზანშეწონილი. თავდაპირველად, ადამიანს უჭირს გააზრება, თუ რა ხდება და ამდენი რჩევა სხვადასხვა მხრიდან მხოლოდ ყურადღებას უფანტავს და აღიზიანებს. ამიტომ ღირს რეკომენდაციების მიცემა ან შესაბამისი სპეციალისტების მოძიებაში დახმარება მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ამის შესახებ თავად გკითხავთ.
და კიდევ უფრო მეტი, არ არის აუცილებელი იმის თქმა, რომ ზოგიერთმა მოქმედებამ ან ჩვევამ გამოიწვია ადამიანის ავადმყოფობა. ალბათ გაუთავებლად ფიქრობს, რატომ დაემართა ეს, ამიტომ თქვენი ვალია მხარი დაუჭიროთ განსჯის მაგივრად. დაეხმარეთ იგრძნოს, რომ თქვენ ყოველთვის მის გვერდით ხართ და მზად ხართ დაეხმაროთ, თუ ამას გთხოვთ.
მხარი დაუჭირეთ ნებისმიერ დროს
მკურნალობის დროს პაციენტებს აღენიშნებათ მრავალი გვერდითი მოვლენა. ოპერაციის შემდეგ გამოჯანმრთელების პერიოდი შეიძლება გაგრძელდეს რამდენიმე კვირა ან თვე, ხოლო ქიმიოთერაპიისა და სხივური თერაპიის პროცედურებს შორის პაციენტს აღენიშნება სისუსტე, დაღლილობა, გულისრევა და კანის მდგომარეობის ცვლილებები.
პატივი ეცით საყვარელი ადამიანის დამოუკიდებლობის სურვილს. მაგალითად, თუ ის დაჟინებით მოითხოვს, რომ თავად შეუძლია მოაწესრიგოს საქმეები სახლში, მაშინ ნუ დაეხმარებით, დაუტოვეთ არჩევანის უფლება. ნუ აიღებთ საკუთარ თავზე იმაზე მეტს, ვიდრე რეალურად შეგიძლიათ. სჯობს იმსჯელოთ, რა გეკისრებათ თქვენ, მაგალითად, ძაღლის გასეირნება თუ საჭმლის მომზადება.
ეცადეთ ორგანიზაციულ საკითხებზე იზრუნოთ
თქვენ და თქვენს საყვარელ ადამიანს ბევრი დავალების შესრულება მოგიწევთ: შესაფერისი კლინიკის მოძიებიდან დაწყებული მკურნალობისთვის ფულის შეგროვებით დამთავრებული. პაციენტს უჭირს მარტო გაუმკლავდეს ამ ყველაფერს, ამიტომ მაქსიმალურად დაუჭირეთ მხარი. მაგალითად, გაყევით მას სპეციალისტთან ვიზიტის დროს, რათა ჩაიწეროთ რეკომენდაციები და დაეხმაროთ მკურნალობის გეგმის შედგენაში. ერთი ადამიანისთვის ყველაფრის დამახსოვრება რთულია, ამიტომ თქვენ შეგიძლიათ დაეხმაროთ. თუ რაიმეს ვერ გაიგებთ სპეციალისტის ახსნა-განმარტებიდან, ნუ შეგეშინდებათ გარკვევა და კიდევ ერთხელ იკითხეთ. მოამზადეთ შეხვედრის დროს დასასმელი კითხვების სია, როგორიცაა რა მკურნალობა არსებობს, რა არის მათი სარგებელი, რისკები და გვერდითი მოვლენები და სხვა.
იყავით მომთმენი
მას შემდეგ, რაც საყვარელი ადამიანი გაიგებს დიაგნოზის შესახებ, მისი ქცევა შეიძლება მკვეთრად შეიცვალოს. შოკის შემდეგ შიში ეუფლება, ადამიანი უარს ამბობს იმის დაჯერებაზე, რომ ავად არის, ის გაბრაზებულია - როგორც საკუთარ თავზე, ასევე მის გარშემო მყოფებზე, რადგან ისინი ჯანმრთელები არიან. ეს ყველაფერი ნორმალურია, ყველა თავისებურად უმკლავდება მზარდ ემოციებს. თუ საყვარელი ადამიანი გაბრაზებულია, მის სიტყვებს პირადად თქვენზე ნუ მიიღებთ. თქვენ არაფერშუაში ხართ, მას მხოლოდ დრო სჭირდება, რომ მიეჩვიოს დაავადებაზე ფიქრს. პატივი ეცით ავადმყოფის გრძნობებს და მიეცით საშუალება ისაუბროს, ან, პირიქით, მარტო დარჩეს საკუთარ თავთან, თუ მას ეს სურს. ხანდახან არც კი გჭირდებათ გამხიარულება ან რაიმეს თქმა - უბრალოდ იყავით იქ და მოუსმინეთ. თუ გსურთ დაუსვათ შეკითხვა მკურნალობის ან კეთილდღეობის პერსპექტივების შესახებ, ჰკითხეთ მზად არის თუ არა ამ თემის განსახილველად.
ნუ გაამახვილებთ ყურადღებას ავადმყოფობაზე
დიაგნოზი აშორებს ადამიანს ჩვეული გარემოსგან. ირგვლივ ყველას თავისი საქმე აქვს, სამსახურში მიდის, მხიარულობს, მაგრამ მას არაფერი აქვს, მხოლოდ ავადმყოფობა და მკურნალობის რთული კურსი. ზოგჯერ მნიშვნელოვანი სოციალური კავშირები ირღვევა. მაგალითად, მეგობრებმა გულწრფელად არ იციან როგორ დაეხმარონ, ან ვერ პოულობენ სიტყვებს მხარდაჭერის გამოსახატავად და ავადმყოფი გრძნობს, რომ მარტო რჩება თავის პრობლემებთან.
ნება მიეცით თქვენს საყვარელ ადამიანს, თავი დააღწიოს დაავადებზე მუდმივ ფიქრებს და გააცნობიეროს, რომ მათ ჯერ კიდევ შეუძლიათ სრულფასოვნად იცხოვრონ, მაშინაც კი, თუ გეგმები და საზრუნავი ახლა მკურნალობაზეა ორიენტირებული. იფიქრეთ იმაზე, თუ რამ შეიძლება გაახაროს ის: შესაძლოა მას სურს სასეირნოდ წასვლა ან მეგობრების მოწვევა - დაეხმარეთ შეხვედრის მოწყობასა და გამხიარულებაში.
მოურიდებლად ითხოვეთ დახმარება
თუ ყველაფერს ერთბაშად აიღებთ საკუთარ თავზე, საყვარელი ადამიანების ზრუნვიდან დაწყებული საოჯახო საქმეებით დამთავრებული, შეიძლება ჩიხში შეხვიდეთ. ასეთ მდგომარეობაში ძნელია საკუთარი თავის დასახმარებლად რესურსების პოვნა, რომ აღარაფერი ვთქვათ სხვა ადამიანზე. მუდმივმა სტრესმა შეიძლება გამოიწვიოს არა მხოლოდ გაღიზიანება, არამედ ჯანმრთელობის პრობლემებიც - მაგალითად, გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების, დიაბეტისა და დეპრესიის განვითარების რისკი .
თუ გრძნობთ, რომ ზღვარზე ხართ, ნება მიეცით საკუთარ თავს ამოისუნთქოთ და იპოვოთ ძალა. რა თქმა უნდა, ამის თქმა მარტივია, მაგრამ ნუ შეგეშინდებათ დახმარების თხოვნის. შეადგინეთ დავალებების სია, რომლებსაც რეგულარულად ასრულებთ და სთხოვეთ მეგობრებსა და ოჯახს, დაგეხმაროთ ზოგიერთ საქმეში. მაგალითად, მათ შეუძლიათ თქვენს ნაცვლად მაღაზიაში წავიდნენ ან პაციენტს მიხედონ, სანამ არ გცალიათ. გაუფრთხილდით ჯანმრთელობას: დაიძინეთ, იკვებეთ კარგად და დაუთმეთ დრო ფიზიკურ აქტივობას. ასევე მნიშვნელოვანია ფსიქოლოგიური მხარდაჭერა: არ დაიხიოთ უკან და გაუზიარეთ თქვენი გამოცდილება საყვარელ ადამიანებს. როცა მიხვდებით, რომ რთულ მდგომარეობაში ხართ, მიმართეთ ფსიქოთერაპევტს.